Miedzyguzkowe również dużo dotylne położenia żuchwy
Miedzyguzkowe i znacznie dotylne położenia żuchwy są również określane mianem położenia centralnego lub centralnego zwarcia. Brill oznacza je miejscami mięśniowymi i więzadłowymi, uznając je zbyt zakończenie fizycznej i więzadłowej drogi przywodzenia żuchwy. Obecnie (2008) stosowane jest również określenie „zwarcie centryczne". Jako zwarcie centrycz-ne Kleinrok i wsp. określają „kontakty zębów w dotylnym położeniu zwarciowym (kontaktowym) żuchwy, w skrajnym zaguzkowaniu także na trasie poślizgu między tymi dwoma pozycjami żuchwy". Mięśniowa droga przywodzenia, zwana też nawykową, polega na wolnym doprowadzaniu zębów dolnych do kontaktów okludalnych (zwarciowych) przy odpowiednim wysiłku mięśniowym. Mięśniowa droga przywodzenia kończy się zwarciem zębów i stopień ten oznaczany jest jak mięśniowe położenie żuchwy. Danie to stanowi tożsame z położeniem, w jakim zęby przeciwstawne wybierają się w największym kontakcie (zaguzkowaniu). Określenie „maksymalne kontakty miedzyguzkowe" uwypukla stosunki anatomiczne, podczas gdy „kontaktowe położenie mięśniowe" naświetla aspekt fizjologiczny tego jedynego położenia. Tak więc oba te czasy są synonimami.
Więzadłowa droga przywodzenia żuchwy istnieje wtedy wspaniała, jaką stoją wyrostki kłykciowe w stawach skroniowo-żuchwowych od miejsca, które wywołują w toku mięśniowego położenia żuchwy, do najbardziej dotylnego, zwanego więzadłowym położeniem żuchwy, od jakiego z opieki na warunki anatomiczne nie może nastąpić żadne przesunięcie ku tyłowi. Stanowi toż zatem ruch, jaki że ku tyłowi wykonać żuchwa z książek międzyguzkowej. Brill uważa, że ruch zamykania oraz otwierania realizowany przez wyrostki kłykciowe w czasie drogi więzadłowej jest prawidłowym ruchem zawiasowym.
Zarb i wsp., kładąc się na wcześniejszych pracach Posselta, Atwooda również zagranicznych, określają centralne położenie żuchwy w forma bardziej długi, podając definicje czterech jej ułożeń w ramach tego zauważenia:
1. Miedzyguzkowe położenie - położenie, w którym stoją maksymalne kontakty zębowe. Używanymi synonimami są: nawykowe położenie zwarciowe, okludalne położenie zębów, okluzja centralna.
2. Mięśniowe (kontaktowe) położenie - gra w sezonie, w jakim powstaje kontakt powierzchni okludalnych zębów po uniesieniu się żu-
chwy z dania spoczynkowego, z działaniem minimalnej aktywności fizycznej. Synonimy: kontaktowe (spoczynkowe) położenie, położenie centralne neuromięśniowe, położenie mięśniowe.
3. Dotylne położenie - stosunek żuchwy do szczęki rosnący w terminie końcowego ruchu zawiasowego wyrostków kłykciowych. Synonimy: końcowe położenie zawiasowe, położenie więzadłowe, relacja centralna żuchwy.
4. Dotylne kontaktowe położenie - kontaktowe położenie zębów wychodzące na rozwiązanie zawiasowego ruchu zamykania. Synonimy: centralne danie kontaktowe.
Istnieje wiele wiedzy i hipotez wyjaśniających lub objaśniających centralne zwarcie, ale - upraszczając zagadnienie - można otrzymać, że daje ono w okresie końcowego ruchu zawiasowego osi łączącej wyrostki kłykciowe (głowy żuchwy), jaki tworzy zajęcie na rozwiązanie przywodzenia żuchwy do szczęki.
Aktualnie w piśmiennictwie fachowym używane są określenia Bauera i Gutowskiego, którzy wyróżniają położenie spoczynkowe, położenie maksymalnego zaguzkowania, czyli zwarcie nawykowe, oraz dotylne położenie zwarciowe żuchwy. Podobnie jako miejsce zwarcia centralnego określają stan, w którym położenie maksymalnego zaguzkowania oddaje się z dotyl-nym położeniem zwarciowym. Można to przyjąć, że dotylne położenie zwarciowe >> żuchwy, maksymalne zaguzkowanie zębów i możliwości poślizgu pomiędzy tymi miejscami odkładają się na poznanie zwarcia ważnego czy centrycznego. Zwarciem ekscentrycznym określa się więc wszystkie inne dania i przemieszczenia żuchwy będące przy kontaktach zębów przeciwstawnych (szczęki i żuchwy).
Jak zapewne z ryciny 31, zasięg nawykowych ruchów żuchwy, w jakim jest odgiyzanie kęsa pokarmowego, jest dosyć delikatny i kształtowi tylko wycinek granicznych ruchów przywodzenia i odwodzenia żuchwy.
Dla celów praktycznych istotna jest wieść, że dotylne położenie żuchwy jest wyjątkowo odporną, powtarzalną jej postawą również że być jako położenie wyjściowe przy ustalaniu centralnego zwarcia, zwłaszcza gdy brakuje oparcia na innych zębach. Należy także pamiętać, że dużo dotylne położenie żuchwy jest jednakowe z miejscem międzyguzko-wym tylko u około 10% populacji. U innych 90% przy mieniu z położenia międzyguzkowego do najbardziej dotylnego występuje poślizg na przestrzeniach guzków, zwany w piśmiennictwie slide in centric (Pos-selt, Beyron). W etapie tej pracy żuchwa unosi się coś do tylu i dołu, co jest stworzone przez tzw. prowadzenie guzkowe zębów trzonowych i przedtrzonowych. Podczas ustalania centralnego zwarcia, po cofnięciu żuchwy do najbardziej dotylnej pozycji zwarciowej, należy przyjąć na mały ruch ku przodowi i górze, tak aby odnalazłaby się ona w daniu mięśniowym, u grupie ludzi najbardziej zbliżonym do pomieszczenia międzyguzkowego. Przeciętna odległość między najbardziej dotylnym położeniem a położeniem międzyguzkowym waha się w granicach 0,5-1 mm.
Boczne ruchy żuchwy
Ruch wysuwania i usuwania żuchwy, jak też ruchy boczne, można zanotować na poziomej płytce włożonej w samej szczęce, podczas jak w innej umocowany jest poważny pisak rejestrujący przesunięcia tylno--przednie i boczne. W warunkach prawidłowych pisak zarejestruje wykres o stanie luku gotyckiego, którego wierzchołek będzie wybierał najbardziej dotylne położenie żuchwy, a ramiona zasięg ruchów bocznych. Linia prosta odchodząca od wierzchołka pośrodku ramion luku będzie stanowiła doprzednie wysunięcie żuchwy (ryc. 33).
Boczne ruchy żuchwy zaczynają się z jej dania międzyguzkowego lub dużo dotylnego i polegają głównie na huśtawkowym ruszaniu się po pewnej części i asymetrycznym ruchu rotacyjnym.
Strona, po której przenosi się żucie natomiast w którą żuchwa się przesuwa, nosi nazwę strony pracującej, podczas gdy strona niemająca udziału w żuciu nosi
nazwę balansującej. Chodzi w ostatnim tle zwrócić uwagę, że w czystym, harmonijnym uzębieniu naturalnym po stronie balansującej zęby nie są w dotyku.
Podczas bocznych ruchów żuchwy przemieszczeniu ulegają jej wyrostki kłykciowe (stawowe). Nauka ich ułożenia jest warta przy użytkowaniu artykulatorów nastawianych indywidualnie, które kupią na możliwie dokładne odtworzenie ruchów artykulacyjnych żuchwy. Pomocne są w obecnym punkcie dane na temat ustalania tzw. kąta Bennetta, który stanowi założony przez płaszczyznę strzałkową i metodę przekładania się wyrostka stawowego (w obrazie na płaszczyznę poziomą) po stronie balansującej, w toku wykonywania ruchu bocznego. Przeciętna liczbę tego kąta wynosi około 15°.
Jak wcześniej wspomniano, na spacery boczne żuchwy dominujący wpływ wywierają mięśnie układu stomatognatycznego. Schematyczna rycina 32 dobrze ilustruje kierunek przemieszczeń żuchwy pod wpływem działania poszczególnych mięśni.
Ruchy żuchwy w układu do szczęki mają również nazwę ruchów artykulacyjnych. Ruchy żuchwy i artykulacja żuchwy są więc synonimami i oba te nazwania mogą być eksploatowane w nomenklaturze stomatologicznej.